Testen op luchtdichtheid, waterdichtheid en weerstand tegen wind.

Wat zegt de bouwproductenverordening?

Elke onderneming die buitenschrijnwerk op de markt brengt is sinds 1 februari 2010 verplicht tot CE-markering. Buitenschrijnwerk valt, volgens de Europese bouwproductenverordening , onder attesteringsniveau 3. Dit wil zeggen dat de onderneming die het product op de Europese markt plaatst initiële typetesten (ITT testen) moet laten uitvoeren in een erkend laboratorium. Deze erkenning is gebaseerd op de kennis, de ervaring en de testfaciliteiten van datzelfde laboratorium. Het geeft de onderneming de nodige garantie dat de testen correct en met de nodige onafhankelijkheid uitgevoerd worden.

Over welke testen gaat het?

De uit te voeren testen staan beschreven in productnorm NBN-EN14351-1. Deze deelt de testen op in:

• proeven die uitgevoerd moeten worden in een erkend labo
• proeven en/of berekeningen die de onderneming zelf mag uitvoeren

Het resultaat is een uitgebreide lijst waarbij een eigenschap enkel van toepassing is als de onderneming deze eigenschap declareert via een DOP (prestatieverklaring). Luchtdichtheid, windweerstand en waterdichtheid zijn hierbij essentiële parameters. Akoestische en thermische isolatie dienen dan weer enkel gedeclareerd te worden indien het lastenboek een bepaalde waarde voorschrijft.

1. Luchtdichtheid (test van de dichtingsprofielen)

De luchtdichtheidstesten worden uitgevoerd volgens NBN-EN1026, waarna het geteste element geklasseerd word volgens NBN-EN12207. Aan de hand van een stijgende luchtdruk, die het blazen van de wind simuleert, wordt bij verschillende druktrappen steeds de hoeveelheid lucht, die door het schrijnwerkelement de woning binnendringt, opgemeten. En gezien de windverplaatsing langs een woning zowel een overdruk als onderdruk kan veroorzaken, wordt deze test in beide gevallen uitgevoerd. In beide gevallen wordt de luchtdoorlaat opgemeten en in grafiek gezet ten opzichte van de respectievelijke omtrek en oppervlakte van de voegen. Dit leidt ons tot een grafiek met 2 meetcurves (zie rechts).

Beoordeling luchtdoorlaat: als beide meetcurves (rood) in dezelfde klasse vallen wordt deze klasse als resultaat gegeven. Ingeval 1 klasse verschil tussen de curves, wordt de meest gunstige weerhouden, terwijl 2 klasses verschil tot de middelste klasse leidt. In dit voorbeeld wordt klasse 4 weerhouden.

Na testen wordt een klassering gegeven volgens deze tabel:

De maximale druk bij deze proef bedraagt 600 Pa, wat min of meer overeen komt met een windsnelheid van 110 km/u.

Overzichtstabel statische druk en corresponderende windsnelheid. Statische druk = windsnelheid in het kwadraat, gedeeld door 16.

2. Weerstand tegen windbelasting (mechanische sterkte bij slechte weersomstandigheden)

Buitenschrijnwerk dient zo ontworpen te zijn dat het altijd en op alle plaatsen weerstand kan bieden aan de wisselende weersomstandigheden. Omstandigheden die net zoals de luchtdichtheidstest zowel positieve als negatieve statische drukken veroorzaken op ramen en deuren. Het creëren van deze over- en onderdruk wordt bij wijze van test of berekening uitgevoerd volgens NBN-EN 12210, met klassering volgens NBN-EN 12210. Het zijn deze normen die 3 mogelijke situaties simuleren, nl. een trapsgewijs stijgen van de winddruk (met opmeting doorbuiging), het pulseren van de wind (afwisselend onder- en bovendruk) en het toepassen van de bouwkundige veiligheidsfactor (max. druk, verhoogd met 50%). Na de test wordt het testelement geklasseerd door middel van een letter (A, B of C), gevolgd door een cijfer tussen 1 en 5. Zo zal een klassering C3 verklaren dat het schrijnwerkelement weerstand kan bieden aan 1200 Pa en in dit geval maximaal 1/300 van de overspanning zal doorbuigen. De veiligheidstest leert ons tevens dat een éénmalige overdruk van 1800 Pa geen beschadigingen veroorzaakt.

Tabel klassering weerstand tegen windbelasting

3. Waterdichtheid (of het "Belgisch weer" verhaal...)

Waterdichtheid is de mate waarin het schrijnwerk weerstand kan bieden aan regen, al dan niet gecombineerd met windbelasting. Bij wijze van een constante waterdruk, gekoppeld aan een trapsgewijs stijgende windbelasting wordt getest volgens NBN-EN 1027 en geklasseerd volgens NBN-EN 12208. Ook hier wordt de klassering weergegeven door een letter (A of B) en een cijfer (1 tot 9 voor A of 1 tot 7 voor B).

Het verschil tussen de klassering A en B zit in de hellingshoek waaronder de sproeiers tijdens de test geplaatst worden. Bij A simuleren sproeiers een totaal onbeschermde hoek tegen regen. Bij B betreft het een gedeeltelijk beschermde opstelling.

Tijdens de test mag geen water binnenkomen en na de test mag er zich geen water bevinden op plaatsen die niet voorzien zijn van afvoergaten.

Door het samengaan van luchtdichting, vorm decompressiekamer, hoekdichtingen, positie en grootte van afwateringsgaten, blijft dit een moeilijke test. Al deze parameters dienen in perfecte harmonie samen te gaan en het is enkel en alleen dit samenspel dat kan zorgen voor het welslagen van deze test.

Tabel klassering waterdichtheid

Eenmaal de testen zijn uitgevoerd, levert het labo een proefverslag af. Naast een gedetailleerde beschrijving van het testelement bevat dit verslag ook een overzicht van de bekomen klasseringen.

De onderneming mag qua afmetingen de toegestane normtoleranties hanteren, nl.

• voor een lucht- en waterdichtheidstest mag alles wat kleiner is en tot 50% bijkomende oppervlakte conform verklaard worden;
• weerstand tegen wind daarentegen geeft enkel uitbreidingsmogelijkheid naar kleinere afmetingen.

Het is de taak van de onderneming om de klasseringen over te nemen in de declaratietabel met eigenschappen.

Eigenschappen die niet via testen of berekeningen bewezen kunnen worden, moeten in de tabel aangeduid worden met “npd” (no perormance declared). Volgende tabel is een voorbeeld voor een dakraam (zie rechts):

Wat wordt voorgeschreven?

De geschiktheid van een raam of deur ten aanzien van een bepaald toepassingsdomein wordt NIET in de EN-norm vastgelegd maar dient door elke Europese lidstaat bij wijze van wet, decreet of specificatie te worden vastgelegd. Zo liggen de vereisten naar waterdichtheid in België bv. hoger dan in Frankrijk. In bepaalde landen zijn er zelfs streekgebonden eisen van toepassing. Zo werden de eisen voor de Belgische kust hoger gesteld dan deze voor het binnenland. De eisen voor ramen in België worden omschreven in NBN B 25-002-1.

Info: raymond@wood.be