COOVIRH: Praktijkgids voor onverpakte voeding in retail en horeca

Hoewel er geen bewijzen zijn dat COVID-19 kan overgedragen worden via het oppervlak van voeding zoals vers brood, groenten of fruit, zijn consumenten bezorgd om besmet te raken door zaken die mogelijks door anderen werden aangeraakt. Daarom wordt er in het project COOVIRH (Coronaveiligere omgevingen van onverpakte voeding in retail en horeca) gekeken naar maatregelen, zowel op gebied van verpakking als aanpassingen in de omgeving of het meubilair, om ondernemers in de voedingsindustrie, retail en horeca te ondersteunen in het aanbieden van onverpakte voeding.

Als eerste stap in het project werd een nulmeting uitgevoerd via bevragingen bij de voedingsindustrie, retail en consumenten.

• Uit de bevraging bij de voedingsindustrie kwam naar voor dat er een grotere impact was op de verkoop van onverpakt brood dan op de verkoop van onverpakte groenten- en fruit. Binnen de industriële bakkerijsector was er bovendien sprake van een omzetverlies, vooral dan in het Foodservice segment. Er was tijdens de eerste golf een daling van de verkoop van verse bakkerijproducten in de retail. En dit wellicht initieel omwille van een soort smetvrees bij de consument alsook omdat de consument vooral minder lang en/of minder vaak winkelde. Voor brood schakelden sommige consumenten ook over naar de kleine, warme bakkers of werd er thuis gebakken. Binnen de voedingsindustrie was er initieel een tendens naar meer- of voorverpakken, toch willen velen hier vanaf omwille van milieu overwegingen.
• Uit de bevraging bij de retail werd een duidelijke negatieve impact aangegeven van COVID-19 op de verkoop van onverpakte producten, waarbij ‘angst voor besmetting bij de consument’ als voornaamste reden wordt aangegeven. Net zoals bij de voedingsindustrie, zag men in de retail ook een grotere impact bij onverpakt brood dan bij onverpakte groenten- en fruit. Binnen de retail werd er echter weinig impact ondervonden op de totale omzet in het algemeen. Dit kan betekenen dat er een shift heeft plaatsgevonden in de verkoop van onverpakte producten naar voorverpakte producten. Net zoals de voedingsindustrie aangaf, was er bij de retail ook een trend naar meer voorverpakken, met zowel voordelen (efficiëntere werking) als nadelen (belastend voor personeel, milieu) tot gevolg. Ten slotte geven ondernemers in de retail aan dat klantvriendelijkheid het belangrijkste criterium is bij de implementatie van maatregelen. Er is tevens een voorkeur voor lange termijn maatregelen in plaats van tijdelijke maatregelen.
• Algemeen zien we in deze bevraging bij de consument (N=1000) een nettodaling (13%) in de aankoop van onverpakte voedingsmiddelen. Deze daling wordt echter niet helemaal gecompenseerd door een stijging bij de voorverpakte voedingsmiddelen. De aankoop hiervan lijkt eerder stabiel, tot zelfs licht negatief te zijn. Niet geheel onlogisch want de Vlaming heeft in het algemeen een voorkeur voor onverpakt brood, fruit of groenten en is ook bezorgd over een mogelijke besmetting bij het aanraken van verpakte voeding. Bij diegenen die nu minder onverpakte groenten, fruit of brood(jes) kopen merken we ook dat de redenen hiervoor divers zijn. Ongeveer 12% geeft aan smetvrees te hebben. 7% geeft aan dat ze omwille van corona minder vaak en/of minder lang boodschappen doen en daarom wel eens vaker verpakte voedingsmiddelen kopen. 3 op de 5 Vlamingen zijn er echter van overtuigd dat met de juiste maatregelen de aankoop van onverpakte producten wel veilig kan gebeuren, dit onder meer door het dragen van mondmaskers, voldoende ontsmetten en niet aanraken van voedingsmiddelen zonder te kopen Wat betreft de horeca zien we dat, hoewel een deel van de Vlamingen in deze periode wel eens is gaan eten of drinken in een horecagelegenheid, sommige gelegenheden zoals de zelfbedieningsrestaurants toch wat achterop hinken.. Men is vooral bang voor de nabijheid van anderen en het delen van voedingswaren. Maatregelen die hen toch zouden overtuigen om onverpakte voedingsmiddelen in de horeca te consumeren zijn de volgende: mondmaskers bij het personeel, verplichte ontsmettingsmiddelen, het zien desinfecteren en het afschaffen van zelfbediening. Algemeen gezien zet de horeca momenteel vooral in op afhaal.

Naast deze impactmeting inventariseerden Pack4Food en Wood.be maatregelen vanuit de verpakkings- en meubelsector.

Vanuit de verpakkingssector werd, rekening houdend met coronaveiligere verpakkingen, gefocust op duurzame alternatieven. Zo zagen we verpakkingen gebaseerd op vezels, gerecycleerd plastiek, biogebaseerde verpakkingen alsook verpakkingen die biologisch afbreekbaar zijn. Bovendien probeert men zo weinig mogelijk in te boeten op de voordelen van onverpakte voedingsmiddelen: het zien, ruiken, voelen van het verse product is namelijk heel belangrijk voor de consument.

Uit de consumentenbevraging bleek dat sommige mensen schrik hebben van het feit dat anderen zowel een onverpakt als verpakt voedingsmiddel kunnen aanraken. In haar inventarisatie van maatregelen hield WOOD.BE hier rekening mee; We kregen meubelsystemen te zien waarbij aanraking door anderen vermeden wordt. We zagen een aantal systemen en tools waardoor deuren/kasten/hendels handenvrij geopend worden door bijvoorbeeld te werken met de knie, de voet of sensoren. Er kwamen ook technologische systemen aan bod inzake lucht- of oppervlaktesterilisatie. Om ook de ondernemers in de horeca een duwtje in de rug te bieden, gaf WOOD.BE een overzicht van een aantal digitale alternatieven.

In januari vinden er ideation sessies plaats om uit de volledige inventarisatie van ‘best-practices’ minstens drie maatregelen te selecteren ter validatie en demonstratie. Hierbij wordt gewerkt met focusgroepen, bestaande uit verschillende experten, om de maatregelen af te toetsen naar verschillende criteria toe zoals economische en technische haalbaarheid, inzetbaarheid, time-to-market, ...

Indien u interesse heeft om hieraan deel te nemen, contacteer bianca.lefevere@flandersfood.com.

Klik hier voor de opname van de webinar.